هنرهای نمایشی
هنرهای نمایشی (Performing Arts) شکلی از هنر است که برخلاف هنرهای پلاستیک. هنرمند در آن با استفاده از بدن و فیزیک خود در وهله نخست و سپس بهرهگیری از امکانات دیگر به خلق هنر خود میپردازد. اصطلاح هنرهای نمایشی برای اولین بار در سال ۱۷۱۱ در زبان انگلیسی برای مجموعهای از هنرهای دیداری متکی به بازیگر مورد استفاده قرار گرفت.
1-2-6-1- ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺗﺌﺎﺗﺮ
صاحبنظران ﻫﻨﺮﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﻴﻨﺶ و اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺧﻮد ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺘﻌﺪد و ﻛﻢ وﺑﻴﺶ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ از ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺗﺌﺎﺗﺮ اراﺋﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﺎن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺗﺌﺎﺗﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻳﻦ دو واژه را ﻣﺘﺮادف و ﻫﻢ ﻣﻌﻨﻲ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﻧـﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻳﻜﻲ از ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ از ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺗﻮﺳﻂ ارﺳﻄﻮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. او در ﺳﺪة ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد در اﺛﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺧﻮد «ﻓﻦ ﺷﻌﺮ» ﻧﻤﺎﻳﺶ را « ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻋﻤﻞ» ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد.
ﻣﺎرﺗﻴﻦ اﺳﻠﻴﻦ ﻧﻴﺰ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲﻧﻮﻳـﺴﺪ: «واژة ﻧﻤـﺎﻳﺶ drama در ﻳﻮﻧـﺎﻧﻲ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻛﻨﺶ اﺳﺖ». ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻛﻨﺸﻲ ﺗﻘﻠﻴﺪی اﺳﺖ، ﻛﻨﺸﻲ ﺑﺮای ﺗﻘﻠﻴﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ. رﻓﺘﺎر ﺑﺸﺮ اﺻﻄﻼح ﺗﺌﺎﺗﺮ (theatre) ﻧﻴﺰ از واژة ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ «ﺗﺌﺎﺗﺮون» (theatron) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی «ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎﺷﺎ» ﻳﺎ «ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ» ﺑﺮآﻣﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن روﻳﺪادی واﻗﻌﻲ ﻳﺎ ﺗﺨﻴﻠﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ، در زﻣﺎن ﺣﺎل و در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان ﺑﺎزﺳﺎزی ﺷده و ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬارده ﺷﻮد».
«ارﻳﻚ ﺑﻨﺘﻠﻲ ﺗﺌﺎﺗﺮ را در ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ ﺣﺪ آن ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﺎﺷﺪ از اﻟﻒ [ﺑﺎزﻳﮕﺮ] در ﻧﻘﺶ ب [ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ] در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ج [ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ] آن را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ. در ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺨﺴﺖ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه، واژه ﻫـﺎی ﻧﻤـﺎﻳﺶ و ﺗﺌـﺎﺗﺮ ﻫــﻢ ﻣﻌﻨــﻲ ﻳﻜــﺪﻳﮕﺮ و ﻣﺘــﺮادف روﻳــﺪادی ﺗﻘﻠﻴــﺪی ﻳــﺎ ﺑﺎزﺳــﺎزی ﺷــﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎزﻳﮕﺮان (ﻧﻘﺶآﻓﺮﻳﻨﺎن) ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ دو در اﺻﻮﻟﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺸﺘﺮﻛﻨﺪ، ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻋﺮﺿﺔ ﺣﻮادث و روﻳﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺷﺪه در ﺑﻌﺪ واﺣﺪی از ﻣﻜﺎن و زﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻟﻤﺲ ﺗﺠﺮﺑﺔ ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ از آن اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﺎﻣﻼً درﺳـﺖ و ﺻﺤﻴﺢ اﺳـﺖ، زﻳـﺮا ﻫـﻢ ﻧﻤـﺎﻳﺶ و ﻫـﻢ ﺗﺌـﺎﺗﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻘﺶ آﻓﺮﻳﻨﻲ ﻳﺎ اﺟﺮای ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﻛﺎرﻫﺎ و وﻇـﺎﻳﻒ ﺗﻮﺳـﻂ ﺑـﺎزﻳﮕﺮان و ﺑـﺎ ﻫﺪف دﻳﺪه ﺷﺪن و ﻳﺎ دﻋﻮت ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮان ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﺟﺮا ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺎ درک ﺳﺎز و ﻛﺎر آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻫﻨﺮی و اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺶ و ﺗﺌﺎﺗﺮ، ﺗﻔﺎوتﻫـﺎی ﻣﻔﻬـﻮﻣﻲ اﻳﻦ دو واژه را روﺷﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ. از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺗﻔـﺎوت و ﺗﻤـﺎﻳﺰ ﺑﻴـﻨﺶ و دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﺮﻗﻲ و ﻏﺮﺑﻲ در ﺑﺮﺧﻮرد و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﭘﻲ ﺑﺮد و ﺑﺎ دو ﻣﺴﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺑﻠﻮغ و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻫﻨﺮﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ در ﺷﺮق ( ﻧﻤﺎﻳﺶ) و ﻏـﺮب (ﺗﺌـﺎﺗﺮ) در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻴﺎت آن آﺷﻨﺎ ﺷﺪ.